Bệnh tiểu đường và bệnh nha chu: mối quan hệ song phương

Trong số hơn 3,5 triệu người dân Việt Nam mắc bệnh tiểu đường1, nhiều người có thể ngạc nhiên khi biết về mối liên hệ giữa bệnh tiểu đường và bệnh về nướu. Nhiều nghiên cứu lâm sàng2 đã cho thấy bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ phát triển bệnh về nướu nghiêm trọng mà cuối cùng có thể dẫn đến việc mất răng.

Một số bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường cũng gặp phải một số vấn đề về miệng khác như:

  1. Khô miệng (khiến bạn có nguy cơ bị sâu răng cao hơn)
  2. Hôi miệng
  3. Vị mặn trong miệng
  4. Lâu hồi phục sau các thủ thuật nha khoa, ví dụ như nhổ răng
  5. Nhiễm nấm, ví dụ như Nấm miệng

Bệnh tiểu đường có thể gây nguy cơ phát triển bệnh về nướu nghiêm trọng như thế nào?

Viêm nha chu, một bệnh về nướu nghiêm trọng hình thành bởi mảng bám răng và ảnh hưởng đến nướu và xương quanh răng. Nếu không được điều trị, bệnh viêm nha chu có thể dẫn đến nướu bị lỏng lẻo và mất răng.

Tiểu đường làm suy yếu miễn dịch tự nhiên  chống lại các tác nhân gây bệnh. Có nghĩa là tiểu đường mẩn cảm hơn với nhiễm trùng và lành vết thường lâu hơn. Các mạch máu bị tổn thương có khả năng kháng khuẩn yếu hơn, kể cả trong khoang miệng. Những người mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ bị bệnh viêm nha chu cao hơn khoảng ba lần so với những người không bị bệnh tiểu đường3.

Bệnh viêm nha chu có ảnh hưởng đến bệnh tiểu đường không?

Các nghiên cứu cho thấy sự liên quan trái ngược nhau giữa tiểu đường và bệnh nha chu. Bệnh về nướu có thể ảnh hưởng mức độ đường huyết và ảnh hưởng đến diễn tiến của bệnh.

Bất cứ nhiễm trùng nào cũng có thể làm tăng đường huyết, kể cả viêm nha chu, 1 tình trạng nhiễm trùng nướu rất nặng. Trong 1 nghiên cứu về bệnh  nhân tiểu đường tuýp 2, viêm nha chu làm xấu đi tình trạng kiểm soát đường huyết trong thời gian 2-4 năm5. Hậu quả, Điều trị viêm nha chu sẽ cải thiện mức độ đường huyết trong tiểu đường6.

Các nghiên cứu khác7-10được ghi nhận rằng các tình trạng   có liên quan đến tiểu đường, bao gồm bệnh lý võng mạc, bệnh lý thần kinh, đạm niệu, các biến chứng tim mạch cũng do viêm nha chu.

Nếu bạn bị tiểu đường, hãy lưu ý những  triệu chứng sau của các bệnh nướu nghiêm trọng sau  đây

  1. Hôi miệng kéo dài
  2. Nướu chảy máu khi đánh răng, dùng chỉ nha khoa hoặc khi ăn
  3. Nướu bị đỏ, sưng
  4. Nướu bị đau, nhức
  5. Nướu bị tụt khỏi răng
  6. Cảm thấy răng lung lay hoặc lỏng lẻo

Nếu tôi bị tiểu đường, tôi nên dự phòng bệnh về nướu như thế nào?

Một khía cạnh quan trọng nhất trong phòng chống bệnh về nướu là kiểm soát mảng bám. Mảng bám là một lớp màng dày trên răng được tạo nên từ các vi khuẩn có tổ chức hình thành trên đường viền nướu. Nếu mảng bám không được loại bỏ mỗi ngày, nó có thể khiến nướu đỏ và sưng tấy, dễ dẫn đến chảy máu. Tình trạng này được gọi là viêm nướu và là giai đoạn đầu của bệnh về nướu. Nếu không được chữa trị, viêm nướu có thể dẫn đến viêm nha chu.

Do vậy, kiểm soát bệnh về nướu phải là một phần quan trọng trong việc quản lý tổng thể bệnh tiểu đường

  • Duy trì thói quen hàng ngày đánh răng, dùng chỉ nha khoa và súc miệng với nước súc miệng nước súc miệng diệt khuẩn có chứa tinh dầu sẽ giúp ngăn ngừa việc hình thành mảng bám và bảo vệ nướu của bạn khỏi vi khuẩn.
  • Sử dụng kem đánh răng có fluoride và nước súc miệng hàng ngày để giúp phòng ngừa sâu răng
  • Định kỳ đến gặp nha sĩ để kiểm tra sức khỏe răng miệng và làm sạch chuyên sâu.
  • Hãy báo cho nha sĩ của bạn biết nếu bạn bị  về bệnh tiểu đường và những lo lắng về sức khỏe răng miệng của bạn.
  • Nếu bạn đeo răng giả, hãy nhớ chải và làm sạch răng mỗi ngày để loại bỏ việc hình thành mảng bám.

Nguồn:

1 The International Diabetes Federation. Western Pacific Members: Vietnam. Accessed online through (Hiệp hội Bệnh đái tháo đường Quốc tế. Các thành viên Tây Thái Bình Dương: Việt Nam. Truy cập trực tuyến qua) https://www.idf.org/our-network/regions-members/western-pacific/members/119-vietnam.html

2 Negrato CA, Tarzia, O, Jovanovic L, Chinellato L. Periodontal disease and diabetes mellitus (Bệnh viêm nha chu và đái tháo đường). J Appl Oral Sci 2013 Jan-Feb; 21(1):1-12. doi:  10.1590/1678-7757201302106  Accessed online through https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3881811/

3 Mealey B, Ocampo G. Diabetes mellitus and periodontal disease. Periodontology (Bệnh đái tháo đường và bệnh viêm nha chu. Nha chu học) 2000; 2007; 44:127-153. doi: 10.1111/j.1600-0757.2006.00193.x . Accessed online through: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1600-0757.2006.00193.x

4 Preshaw PM, Alba AL, Herrera D, et al. Periodontitis and diabetes: a two-way relationship (Bệnh viêm nha chu và đái tháo đường: mối quan hệ hai chiều). Diabetologia. 2012;55(1):21-31. doi:10.1007/s00125-011-2342-y. Accessed through: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3228943/

5 Taylor, G. W., Burt, B. A., Becker, M. P., Genco, R. J., Shlossman, M. , Knowler, W. C. and Pettitt, D. J. Periodontitis and Risk for Poor Glycemic Control in Patients with Non‐Insulin‐Dependent Diabetes Mellitus. Journal of Periodontology (Bệnh viêm nha chu và Nguy cơ Kiểm soát đường huyết kém ở bệnh nhân Đái tháo đường không phụ thuộc Insulin. Tạp chí Nha chu học). 1996; 67: 1085-1093. doi:10.1902/jop.1996.67.10s.1085 Accessed through: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8910827

6 Teeuw WJ, Gerdes VEA, Loos BG. Effect of Periodontal Treatment on Glycemic Control of Diabetic Patients: A systematic review and meta-analysis. Diabetes Care (Ảnh hưởng của Điều trị viêm nha chu đối với Kiểm soát đường huyết ở bệnh nhân đái tháo đường: Đánh giá có hệ thống và phân tích tổng hợp. Chăm sóc bệnh đái tháo đường) 2010;33(2):421-427. doi:10.2337/dc09-1378. Accessed through: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2809296/

7 Karjalainen KM, Knuuttila ML, Dickhoff KJ. Association of the severity of periodontal disease with organ complications in type 1 diabetic patients (Mối liên hệ giữa mức độ nghiêm trọng của bệnh viêm nha chu với với các biến chứng nội tạng ở bệnh nhân tiểu đường tuýp 1). J Periodontol. 1994;65:1067–1072. [PubMed]

8 Moore PA, Weyant RJ, Mongelluzzo MB, et al. Type 1 diabetes mellitus and oral health: assessment of tooth loss and edentulism (Bệnh đái tháo đường tuýp 1 và sức khỏe răng miệng: đánh giá về mất răng). J Public Health Dent. 1998;58:135–142. doi: 10.1111/j.1752 7325.1998.tb02498.x. [PubMed] [Cross Ref]

9 Moore PA, Weyant RJ, Mongelluzzo MB, et al. Type 1 diabetes mellitus and oral health: assessment of periodontal disease (Bệnh đái tháo đường tuýp 1 và sức khỏe răng miệng: đánh giá bệnh nha chu). J Periodontol. 1999;70:409–417. doi: 10.1902/jop.1999.70.4.409. [PubMed][Cross Ref]

10 Thorstensson H, Kuylenstierna J, Hugoson A. Medical status and complications in relation to periodonta